Πως το τρίβουν το ..copy-paste

Το ενδιαφέρον στην παρατυπία της δημοσιογράφου της Ελευθεροτυπίας Ντάνι Βέργου είναι ο τρόπος που την κάνει, γιατί αποκαλύπτει τη νοοτροπία με την οποία δουλεύουν κάποιοι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα. Ας πάμε στο ..play by play:

Το άρθρο (upd: σκαναρισμένο) ξεκινάει κάνοντας μιά generic ανασκόπηση για την ενασχόληση των ελληνικών blogs με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, απ’ την οποία εξάγει κανείς το συμπέρασμα ότι ίσως η αρθρογράφος να παρακολουθεί την μπλογκόσφαιρα. Μέχρι εδώ καλά.

Στη συνέχεια, αντιγράφει αυτούσιο απόσπασμα («Και μερικές ερωτήσεις [..] στα αμφιθέατρα» — 176/535 λέξεις) από άρθρο της Μαρίας Ψαλτικίδου στο diablog -η οποία το υπογράφει εμφανώς ως mpsaltik- αναφερόμενη σ’ αυτήν ως «ανώνυμος χρήστης – φοιτητής». Δύο φάουλ εδώ: κατ’ αρχάς, αν η αρθρογράφος της «Ε»είχε ιδέα από blogs, αλλά και από βασικές έννοιες δημοσιογραφίας, θα ήξερε ότι μόνο στις εφημερίδες μπορείς να αρθρογραφήσεις ανώνυμα, σε άρθρα που αποδίδονται στη διεύθυνση του εντύπου. Στα blogs, μόνο τα σχόλια μπορεί να είναι «ανώνυμα», τα posts πάντα υπογράφονται τουλάχιστον από κάποιο ψευδώνυμο. Κι όπως έχω βαρεθεί να γράφω, εδώ και αλλού, ο νόμος αναγνωρίζει την κυριότητα ψευδωνύμου σε πνευματική δημιουργία. Το συγκεκριμένο άρθρο υπογράφεται από ιδρυτικό μέλος του diablog, ενώ από πουθενά δεν εξάγεται ότι η mpsaltik είναι φοιτήτρια, (και χρήστης τίνος πράγματος;), οπότε είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι η δημοσιογράφος προσπαθεί να δημιουργήσει εντυπώσεις.

Έχει και συνέχεια όμως. Η δημοσιογράφος κάνει το Δεσπότη -δηλαδή, τον συνεργάτη του diablog Στέφανο Παλλαντζά- ..panayiotis, αντιγράφοντας επίσης αυτούσιο το μισό σχόλιό του («1. Η κυβέρνηση [..] στην ψήφισή του.» — 219/403 λέξεις) στο άρθρο της Μαρίας. Το πρώτο επώνυμο σχόλιο στο άρθρο, δηλαδή, αναφέρεται ως ανώνυμο άρθρο σε άλλο blog!

Παναγιώτης όμως υπάρχει, κι είναι ο vrypan, αυτούσιο τμήμα («Είναι δυνατόν [..] μόνο δογματικός δεν είμαι 🙂» — 261/565 λέξεις) από άρθρο του οποίου αναδημοσιεύει η κα. Βεργή, αποδίδοντάς το σε άλλο φοιτητή, και αφαιρώντας μόνο το καταληκτικό smiley. Απ’ αυτό και μόνο καταλαβαίνουμε ότι τελικά η δημοσιογράφος δεν έχει ιδέα από τα blogs, καθώς ο Παναγιώτης μόνο ανώνυμος φοιτητής δεν είναι, αλλά επαγγελματίας προγραμματιστής και από τους πιο επώνυμους bloggers.

Η συζήτηση που δημιουργήθηκε γύρω από το άρθρο του vrypan τράβηξε την προσοχή της δημοσιογράφου, πάντως, η οποία έφτασε μέχρι το 10ο σχόλιο το οποίο και αντέγραψε, αποδίδοντας μεν στο σχολιαστή Ληρ την κυριότητά του, αλλά αφαιρώντας την προσωπική παραίνεση (το «Παναγιώτη μην απαξιώνεις την πανεπιστημιακή κοινότητα» γίνεται «Μην απαξιώνετε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα«), ώστε να διατηρηθεί η εντύπωση περί ανωνύμων φοιτητών.

Στη συνέχεια, αντιγράφει το 13ο σχόλιο (181/209) στο άρθρο του Παναγιώτη, αυτή τη φορά συντομεύοντάς το αλλά παραλείποντας τα αποσιωπητικά, και κλείνει το άρθρο με ένα επίλογο γενίκευση, και μιά ακόμα παράθεση από blogs την οποία δε μπόρεσα να εντοπίσω (που ‘σαι Προκόπη;).

Προχειρότητα, τεμπελιά ή πονηριά, και σε τι δόσεις; Βγάλτε τα συμπεράσματά σας. Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο η στραβοκοντυλιά μιάς δημοσιογράφου, αλλά η ..αφλογιστία του επιμελητή έκδοσης / αρχισυντάκτη, ο οποίος θα έπρεπε να είχε κάνει τουλάχιστον ένα στοιχειώδη έλεγχο των πηγών του άρθρου πριν το στείλει στο πιεστήριο και εκθέσει έτσι την εφημερίδα του.

Δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν: είτε η αρχισυνταξία αποδέχεται γενικά τους bloggers ως πολίτες – μονάδες και τα blogs ως μέσα έκφρασης και εναλλακτικής ενημέρωσης, στην οποία περίπτωση είναι υποχρεωμένη να αποδίδει με ακρίβεια τις πηγές (link στο άρθρο και όνομα / ψευδώνυμο γράφοντος), ή θεωρεί τη μπλογκόσφαιρα κάτι σαν καφενείο ή κομμωτήριο, και τα λεχθέντα εκεί αναξιόπιστα, προερχόμενα εξ’ ορισμού από ανώνυμες πηγές, και υλικό πρόσφορο για δημιουργία εντυπώσεων. Στη δεύτερη περίπτωση, θα πρέπει να γνωρίζει ότι το Google, αλλά και οι διάφοροι feed aggregators, είναι φίλοι του blogger, και μπορούν να ξετρυπώσουν ακόμα και το πιό αθώο copy paste. Εδώ βέβαια, την παρατυπία ανακάλυψαν οι ίδιοι οι συντελεστές του diablog, κι αυτό είναι το δεύτερο μάθημα για τους δημοσιογράφους της αρπαχτής: οι bloggers -τουλάχιστον, οι πολίτες-δημοσιογράφοι- διαβάζουν εφημερίδες, γνωρίζουν το copy-paste, μπορούν να κάνουν αντιπαραβολή, όπως επίσης και να εκθέσουν γρήγορα τέτοιες παρατυπίες (κι αυτό δεν ισχύει μόνο για όσες διαθέτουν online έκδοση’ υπάρχουν και scanners!).

Εν κατακλείδι, όπως επισημαίνουν οι συντελεστές του diablog στην καταγγελία τους, τα blogs έχουν όνομα και διεύθυνση:

Θεωρούμε ότι η αναφορά σε άρθρα που δημοσιεύονται σε Blogs είναι θετική, μόνον όμως εφόσον τηρούνται οι Όροι χρήσης του κάθε ιστοχώρου. Η προχειρότητα του συγκεκριμένου άρθρου της κ. Βέργη, η παραποίηση ονομάτων και η παράθεση ψευδών δεδομένων αποτελούν τουλάχιστον κακή δημοσιογραφία και δεν μπορούν να μας αφήσουν ούτε αδιάφορους ούτε και με «σταυρωμένα χέρια» . [..] Τέλος, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η αναφορά σε ιστολόγια του διαδικτύου θα πρέπει να γίνεται με μεγαλύτερη προσοχή και με λιγότερη προχειρότητα, μια και με αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίζονται στα Blogs οι αναφορές σε άρθρα του Τύπου.

Οι πολίτες – δημοσιογράφοι μπορούν να είναι σύμμαχοι στην προσπάθεια των επαγγελματιών για ενημέρωση κι αφύπνιση του κοινού, αρκεί οι δεύτεροι να μην εφαρμόζουν την δημοσιογραφική δεοντολογία κατά βούληση και να σέβονται τις πηγές τους.

Staff members who plagiarize or who knowingly or recklessly
provide false information for publication betray our fundamental
pact with our readers. We will not tolerate such behavior.
— Ethical Journalism Guidebook, New York Times, 2004

Θα περιμένω κι εγώ με ενδιαφέρον την ανασκευή του άρθρου και την εξήγηση της κας. Βεργή.

Έγραψαν επίσης: e-rooster, Ελληνικό Metablogging, Νυστέρι, Nylon, Media Blog, javapapo, Ροδιά, Media Blog

Ανανέωση (17:10): Ο Παναγιώτης Βρυώνης αντιδρά, με ξηγημένο ραβασάκι στην Ελευθεροτυπία:

Η ενέργειά σας έγινε κατά παράβαση των όρων χρήσης, όπως αναφέρονται στο τέλος κάθε σελίδας μου, ότι δηλ. μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα κείμενά μου ελεύθερα υπό την προϋπόθεση ότι θα αναφέρετε την πηγή.

Θεωρώ ότι η ενέργεια της αρθρογράφου σας κας Ντάνι Βέργου είναι αντιεπαγγελματική και αντιδεοντολογική καθώς και ότι η εφημερίδα σας φέρει πλήρη ευθύνη για την καταπάτηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας από το συγκεκριμένο άρθρο.

Επιφυλάσσομαι να κινηθώ νομικά εναντίον σας εφόσον δεν λάβω κάποια ικανοποιητική αποζημίωση.[..]

Προσωπικά [..] θα θεωρούσα ικανή ηθική αποζημίωση το να διοργανώσετε ενημερωτική εκδήλωση για όλους τους αρθρογράφους σας, ώστε να αποφύγουν παρόμοια ατοπήματα στο μέλλον. Με αυτό τον τρόπο θα διασφαλίζατε και ότι η εφημερίδα σας δεν φέρει ευθύνη για παρόμοια περιστατικά. Αν κάνετε κάτι τέτοιο θα ήθελα να είμαι στο ακροατήριο.

Αν περισσότεροι bloggers γνωρίζαν τα δικαιώματά τους, και περισσότεροι αναγνώστες απαιτούσαν υψηλά στάνταρ από τις εφημερίδες που καταναλώνουν, το παρόν blog θα ήταν ως επί το πλείστον αχρείαστο…

Ανανέωση (15:30): Repeat offender η Ελευθεροτυπία; Υπάρχουν κι άλλες τέτοιες «στραβοκονδυλιές»; Η ΕΣΗΕΑ τι θα έχει να πει άραγε, αν αποδειχτεί συστηματική πρακτική; (Για όσους βαριούνται να ακολουθήσουν το link, η «Ε» δημοσίευσε στο φύλλο της 24/2 φανταστική συνέντευξη με το Μάνο Χατζιδάκι, που υπογράφει ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος, και η οποία φαίνεται να εμφανίζεται αυτούσια στο Φιλοξενείο 12 μέρες νωρίτερα…)

Ανανέωση (20:00): Ο Στέφανος Παλλαντζάς ξεσπαθώνει για την μπλαζέ επανόρθωση στο σημερινό φύλλο της «Ε»:

Στη σελίδα 18, κάτω από μια φωτογραφία της Μαριέτας, υπάρχει ένα αστεράκι και ένα ανυπόγραφο σχόλιο. [..] Και έτσι νομιζουν ότι καθάρισαν!! [..] το θέμα ξεφυγε απο την αφέλεια και την τσαπατσουλιά μιας δημοσιογράφου και φτάνει στα όρια της απόλυτης αυθαιρεσίας.

Ο λ:ηρ ετοίμασε μπανεράκια κατά της κλεψιτυπίας, αλλά προσωπικά συμφωνώ με τον Στέφανο, που σημειώνει ότι

Δεν είναι αυτό το θέμα μας. Δεν πρόκειται περί κλοπής κατά τη γνώμη μου, αλλά κυρίως περί άγνοιας του μέσου και του χώρου, και δευτερευόντως περί προχειρότητας, η οποία με την σημερινή “αντίδραση” χαρακτηρίζει την εφημερίδα στο σύνολο της.

Ανανέωση (20:50): (via λ:ηρ, Media Blog) Παραίτηση Φυντανίδη από την «Ε», λόγω μισθολογικών διαφορών (με ώρα δημοσίευσης 20:48 στο άρθρο του in.gr). Πιστεύετε στις συμπτώσεις;